Sermaye Şirketlerinin ve Kooperatiflerin Pay Defteri Tutma Yükümlülüğü
Pay defterini kimler tutar (bundan böyle “Defter” olarak anılacaktır) kimler tutar diye merak ediyorsanız, bu yazımızı okumalısınız.
Mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu (kısaca “ETK” olarak anılacaktır)’na Göre Defteri Tutmakla Yükümlü Şirketler
ETK’nın 417. maddesine göre, anonim şirketler bu Defteri tutmakla yükümlüydü. Anonim şirketler, Deftere, nama yazılı hisse senedi sahiplerinin adları, soyadları ve adresleri kaydedilir.
Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler de, ETK’nın 476. maddesi uyarınca,bu Defteri tutmakla yükümlüydü.
ETK’nın 519. maddesi de, limited şirketlere bu Defteri tutma zorunluluğu getirmiştir. Limited şirketin Defterine, ortakların ad ve soyadları, pay miktarları, pay taahhütlerine ilişkin ödemeler, payların devri ve intikali gibi bilgiler ile diğer ilgili değişiklikler kayıt edilir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (kısaca “TTK” olarak anılacaktır)’na Göre Defteri Tutmakla Yükümlü Şirketler
13 Ocak 2011 tarihinde kabul edilen 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) da, bu Deftere ilişkin hükümler içermektedir. TTK, anonim şirketler, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ve limited şirketler için bu Defterin tutulmasını zorunlu hale getirmiştir. Yine, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu uyarınca, bütün kooperatifler ve üst kuruluşları bu defteri tutmak zorundadır. Bu deftere yapılacak kayıtların kapsamı genişletilmiş ve Defterin tutulmaması veya onaylatılmaması durumunda cezai yaptırımlar öngörülmüştür.
Defterin Özellikleri ve Kayıtları
Defter, ciltlenmiş ve sayfaları birbirini takip eden sıra numaralarıyla düzenlenmiş olmalıdır. Anonim şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, bu defterde senede bağlanmamış paylar ve nama yazılı pay senedi sahipleri ile intifa hakkı sahiplerini kayıt altına almalıdır.
Anonim ve Paylı Komandit Şirketlerin Yapacakları Kayıtlar
Anonim şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde Deftere yapılacak kayıtların en az şu bilgileri içermesi gerekmektedir:
- a) Pay sahibinin adı ve soyadı veya şirket adı (ünvanı),
- b) Pay sahibinin iletişim bilgileri,
- c) Varsa, pay üzerindeki intifa hakkı sahiplerinin adı ve soyadı veya unvanı ile intifa hakkı sahip oldukları paylar,
- ç) Varsa, intifa hakkı sahiplerinin iletişim bilgileri,
- d) Payın nominal (adî) değeri,
- e) Sahip olunan pay sayısı ve bu payların toplam değeri,
- f) Payın tertibi (kategorisi),
- g) Payın edinme tarihi,
- ğ) Deftere kaydedilme tarihi,
- h) Payın senede bağlanıp bağlanmadığı ve senedin türü,
- ı) Payın edinimi ve devri ile ilgili gerekli açıklamalar.
- Limited Şirketlerin Yapacakları Kayıtlar
Limited şirketlerde, Deftere, ortakların adları, adresleri, her ortağın sahip olduğu esas sermaye paylarının sayısı, bu payların devirleri ve geçişleri, itibarî değerleri, grupları, ve paylar üzerindeki intifa ve rehin haklarının sahiplerinin adları ve adresleri kaydedilir.
Kooperatiflerin Yapacakları Kayıtlar
Kooperatiflerde, bu deftere;
- ortakların ad ve soyadları,
- iş ve konut adresleri,
- ortaklığa giriş-çıkış tarihleri ve çıkarılma sebepleri,
- taahhüt ettikleri sermaye payları ile bu paylara karşılık yapılan tahsilat ve iadeler,
- ortaklığa kabul ve çıkışları ile ilgili yönetim kurullarının kararı, tarih ve numaraları
kaydedilir.
Her ortak defterde ayrı bir sayfada izlenir. Ortaklık payını devralan yeni ortak da ayrı bir sayfada izlenir.
Ortakların Kayıt Usulü
Defter, her ortak için ayrı bir sayfa ayırarak düzenlenir. Ayrıca, pay veya pay senedini devralan yeni ortak veya pay sahibi için de ayrı bir sayfa oluşturulur. Ancak, payın devredildiği usulüne uygun olarak ispat edilmediği sürece, devralan kişinin adı Deftere kaydedilemez.
Bu düzenlemeler, Defterin titizlikle tutulması ve her türlü değişikliğin doğru bir şekilde kaydedilmesini sağlayarak şirketlerin şeffaflığını ve hukuki güvenliğini temin etmeyi amaçlamaktadır. Defterin düzenli ve eksiksiz tutulması, pay sahipliği ve haklar üzerindeki her türlü değişikliğin açıkça belgelendirilmesi, hem şirket içi hem de dışındaki taraflar için önemli bir yükümlülük olarak kabul edilir.
Pay defterini kimler tutar sorusu hakkında daha detaylı bilgi almak ve ihtiyaçlarınıza özel çözümler için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ticaret Hukuku ve pay senetlerinde 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemizle hizmetinizdeyiz. Kurucumuz Dr. Soner Altaş’ın “Pay Defteri” adlı kitabı ve ticari defteri, bu alandaki tek eser olarak Türkiye’de önemli bir kaynak sunmaktadır. Bu bilgiyi de dikkatinize sunarız.
