Hisse Senetlerinin ve İlmühaberlerin Devrini Kontrol Altına Alabilirsiniz.
Anonim şirketlerde pay senetlerinin devrinin sınırlandırılması mümkündür. Bu imkan, özellikle yabancılaşmak istemeyen aile şirketlerini yakından ilgilendirmektedir.
Hisse Senetlerinin Serbestçe Devredilebilirliği İlkesi
Anonim ortaklıklarda geçerli prensiplerden birisi, payın ve basılmış ise hisse senetleri ile ilmühaberlerin serbestçe devredilebilirliği ilkesidir. Serbestçe devredilebilirlik ilkesinin uygulamasında; payın, senetsiz olması ile senede bağlanmış olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Serbestçe devretme ilkesi, senetsiz paylarda, hisse senedi bastrıılmışsa bunlarda ve yine ilmühaber bastırılmışsa bunlarda aynen uygulanır. Ancak, payın serbestçe devredilebilirliği ilkesi, asla değiştirilemez bir ilke değildir. Şirketin, pay sahiplerinin, şirketle ilgisi olan üçüncü kişilerin çıkarlarının korunması ve gözetilmesinin hedeflendiği hallerde, istenmeyen kişilerin ortak olmalarını engellemek için gerek Türk Ticaret Kanunu’nda gerekse özel kanunlarda istisnalar öngörülmüştür. Bu kanuni yasak ve sınırlamaların yanında, emredici hükümlere aykırı olmamak kaydıyla, şirket esas sözleşmesiyle bağlam gibi payın devrine dair sınırlama getirilmesi mümkündür[1].
Sınırlandırmanın Amacı
Anonim ortaklıklarda, senetsiz payların, hisse senetlerinin ve ilmühaberlerin devirlerinin sınırlandırılması mümkündür. Sınırlandırmanın altında yatan temel düşünce, şirketin yabancılaşmasının engellenmesidir. Payların, hisse senetlerinin ve ilmühaberlerin devrinin sınırlandırılması, özellikle aile şirketleri açısından önem arz eder. Ancak, konuya ilişkin usul ve esasların yeterince bilinmemesi nedeniyle, bazı şirketlerin, Kanunun öngördüğü koşulları yerine getirmeden hisse devirlerini sınırlama yoluna gittikleri hallere rastlanabilmektedir. Anılan işlemlerden doğan uyuşmazlıklar ise genellikle yargıya taşınmaktadır. Bu nedenle, hisse devirlerini kontrol altına almak ve şirketin yabancılaşmasını engellemek isteyen anonim ortaklıkların, kanunun aradığı koşulları yerine getirmesi önem arz etmektedir. Konu, diğer yönü itibariyle, payı, hisse senetlerini veya ilmühaberleri devralan kişileri de yakından ilgilendirmektedir. Çünkü, sınırlandırmaya konu payları, hisse senetlerini veya ilmühaberleri devralan kişilerin, şirkete karşı ortak sıfatını kazanması tehlikeye girebilir[2].
Sınırlandırma Usulü : Yasal Bağlam ve Sözleşmesel Bağlam
Anonim ortaklık, bedeli tamamen ödenmemiş nama yazılı payların devrini onaylamayı reddedebilir. Bu yasal bağlam haricinde, şirketin esas sözleşmesinde, nama yazılı payların ve hisse senetlerinin sadece şirketin onayıyla devredilebileceği öngörülebilir. Bu durumda, şirket, esas sözleşmede öngörülmüş önemli bir sebebi ileri sürerek veya devredene, paylarını, başvurma anındaki gerçek değeriyle, kendi veya diğer pay sahipleri ya da üçüncü kişiler hesabına almayı önererek, onay istemini reddedebilir.
Ayrıca, payı, hisse senetlerini veya ilmühaberleri devralanın, bunları kendi adına ve hesabına aldığını açıkça beyan etmemesi halinde de, şirket, devrin pay defterine kaydını reddedebilir.
Kanunî geçiş hallerinde de, şirket, kanuni geçişe konu olan payı, hisse senetlerini veya ilmühaberleri gerçek değeri üzerinden almayı önererek geçişe onay vermeyi reddedebilir.
Sonuç olarak, usule uygun şekilde payların, hisse senetlerinin veya ilmühaberlerin devrilerinin sınırlandırılması sağlanmış ise, buna aykırı devirler pay defterine kaydedilmez. Pay defterine kaydedilmedikçe de, devralan kişi pay sahibi sıfatını kazanamaz.
Anonim şirketlerde pay senetlerinin devrinin sınırlandırılması hakkında detaylı bilgi almak ve uzman danışmanlık hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
[1] Taşdelen, Nihat, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Anonim Ortaklık Pay Devrine Getirdiği Sınırlamalar, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Dergisi, C.16, 2014, s.3351.
[2] Altaş, Soner, Anonim Şirketlerde Pay Devrinin Sınırlandırılması, Mali Çözüm Dergisi, 2009, S.95, s.171
