Anonim Şirketin Çıplak Payları ile Pay Senetlerinin Haczedilmesi
Anonim şirkette, ortağın kişisel borçlarından dolayı, payların ve pay senetlerinin haczi mümkündür. Anonim şirket ortaklarının kişisel borçlarından ötürü, alacaklılar, ortağın şirketten olan kâr ile tasfiye hissesi yanında, hisselerini de, ister senede bağlansın isterse seneden bağlanmamış olsun, haczettirebilirler.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun “Ortakların Kişisel Alacaklıları” kenar başlıklı 133. maddesi uyarınca, sermaye şirketlerinde alacaklılar, alacaklarını, o ortağa düşen kâr veya tasfiye hissesinden almak yanında, borçlularına ait olan, senede bağlanmış veya bağlanmamış payların, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nun taşınırlara ilişkin hükümleri uyarınca haczedilmesini ve paraya çevrilmesini isteyebilirler. Haczedilme keyfiyeti, istek üzerine, pay defterine işlenir.
Anılan hüküm, bir sermaye şirketi türü olan anonim şirketlerde hisse haczinin İcra ve İflas Kanununa göre yapılması gerektiğini açıkça belirtmektedir. Anonim şirketlerde senede bağlanmamış (senetsiz veya çıplak) payların nasıl haczedileceği, İİK’nın 94. maddesinde düzenlenmiştir.
İİK’nın 88’inci maddesinde “Haczolunan paraları, banknotları, hamiline ait senetleri, poliçeler ve sair cirosu kabil senetler ile altın, gümüş ve diğer kıymetli şeyleri icra dairesi muhafaza eder.” denilmiştir.
İİK’nın 94. maddesinde ise “Anonim şirketlerde hisseler için senet veya ilmühaber çıkarılmamışsa, borçlunun şirketteki hisseleri icra dairesi tarafından şirkete tebliğ olunarak haczedilir. Bu haczin şirket pay defterine işlenmesi zorunludur; ancak haciz, şirket pay defterine işlenmemiş olsa bile şirkete tebliğ tarihinde yapılmış sayılır. Haciz, icra dairesi tarafından tescil edilmek üzere Ticaret Siciline bildirilir. Bu durumda haczedilen payların devri, alacaklının haklarını ihlâl ettiği oranda batıldır. Haczedilen hisselerin satışı, taşınır malların satışı usulüne tâbidir. Diğer taşınırlarda icra dairesi başkasına devre mâni tedbirleri alır.” hükmüne yer verilerek, anonim şirket tarafından bastırılan hisse senetlerinin nasıl haczedileceği düzenlenmiştir.
Bu hükümlere göre, eğer anonim şirket tarafından hisse senedi çıkarılmış ise, bunlar İİK’nun menkul mallarla ilgili haciz ve muhafaza hükümlerini düzenleyen 88’inci maddesi uyarınca icra müdürlüğünce haczedilip muhafaza altına alınabilir.
Borçlunun ortağı bulunduğu anonim şirkette hisse senedi ya da ilmühaber çıkarılmamışsa, borçlunun bu hisselerine “çıplak pay” denilir ve bunlar borçlu tarafından başkalarına devredilebileceği, rehnedilebileceği gibi, borçlunun alacaklıları tarafından haczedilebilir.
Hisse senedi çıkarılmaması durumunda borçlunun üçüncü kişi nezdinde bulunan ve henüz kıymetli evraka bağlanmamış pay hakları İİK’nun 94’üncü maddesi gereğince icra müdürlüğü tarafından mahalline bizzat gidilerek ve pay defterine işlenmek suretiyle haciz işlemi yapılabilir.
Haciz keyfiyeti de borçlunun hissesini (payını) elinde bulunduran üçüncü şahıslara ihbar edilir. Anonim şirketlerin henüz kıymetli evrak niteliğinde senede bağlanmamış paylarının haczinde İİK’nun 94’üncü maddesi doğrultusunda yapılan tebliğden sonra, şirket idaresi itirazda bulunmamış veya itiraz reddedilmiş ise hisselerin borçlu adına ve hesabına şirket nezdinde ve mamelekinde bulunduğu kesinleşir.
Anonim şirkette payların ve pay senetlerinin haczi hakkında daha detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
